سكه های ايران : قره قويونلو، آق قويونلو و مشعشعيان خوزستان

در این مجلد، سکه‌های سه سلسلۀ حکومتی دیگر به شرح زیر به خوانندگان ارجمند معرفی می‌گردد.

۱ـ سلسلۀ قره قویونلو
۲ـ سلسلۀ آق‌قویونلو
۳ـ سلسلۀ مشعشعیان خوزستان

دو طایفۀ قره‌قویونلو و آق‌قویونلو از ترکمانان منطقۀ فرارود (ماوراءالنهر) و ساکن در حوالی دریاچۀ خوارزم (آرال) بودند که قرن‌ها با پرورش دام زندگانی خود را می‌گذرانیدند. در مورد چگونگی نامگذاری این دو طایفه، همان‌طوری که بیشتر علاقه‌مندان به مطالعۀ متون تاریخی کم و بیش اطلاع دارند، در زبان ترکی، آق به معنای سفید، قره به معنای سیاه و قویونلو به معنای گله‌دار، دامدار و به‌طور مشخص‌تر، گوسفنددار است.

 در اکثریت قریب به اتفاق متون تاریخی، طایفۀ قره‌قویونلو را صاحبان گوسفندان سیاه و طایفۀ آق‌قویونلو را صاحبان گوسفندان سفید معرفی کرده‌اند. همچنین در بعضی از متون تصریح شده که چون در جنگ‌های طایفه‌ای بر پرچم یک طایفه تصویر گوسفند سیاه و بر پرچم طایفۀ دیگر تصویر گوسفند سفید نقش بسته بود، یکی را قره‌قویونلو و دیگری را آق‌قویونلو نامیده‌اند. اکنون با استناد به این گفتار تاریخی که منطقی و قابل قبول به‌نظر می‌آید، باید بپذیریم که رنگ‌های سیاه و سفید گوسفندان پایه و اساس نامگذاری این دو طایفه و وجه تمایز آنها از یکدیگر بوده است.

 در مورد طایفۀ آق‌قویونلو، در همۀ متون قدیم و جدید، این نام به همین صورت نوشته شده، اما در مورد طایفۀ قره‌قویونلو در بسیاری از متون از نام قرا‌قویونلو استفاده شده است. کلمۀ قرا به عنوان پیشوند بر سر اسامی اشخاص، ابنیه و آثار و همچنین عوامل طبیعی مانند کوه، دریا، رودخانه و غیره، می‌تواند به معنای رئیس، رهبر، امیر، بزرگ، گسترده و حتی شریف و مقدس باشد. در نام‌های قرا محمد، قرا عثمان، قرا یوسف، قرا ارسلان، قرا کلیسا، قرا چمن، قراباغ و غیره، همه اشاره به معانی فوق‌الذکر دارند و هیچ‌کدام به معنای رنگ سیاه نمی‌باشد. در مورد کلمۀ آق هم اگر به عنوان پیشوند بر سر اسامی اشخاص و ابنیه بیاید، می‌تواند همان معانی گفته شدۀ قبلی را نیز داشته باشد.