رساله لوایح

رساله لوایح ، تمهیدات یا تماهید به فارسی از تالیفات حکیم نویسنده ، شاعر، مفسر قرآن ، محدث مولانا ، فقیه ایرانی به نام ابوالمعالی عبدالله بن محمدبن علی بن الحسن بن علی المیانجی همدانی ملقب به عین القضات همدانی است وی با وجود عمر کوتاه (525-492) و چالش های مختلف زندگی اش به عنوان یک متفکر عمیق شناخته شده است. که به مفاهیم پیچیده ای در زمینه عرفان و فلسفه پرداخته است. رساله لوایح ، یکی از متون معروف عرفانی است که عین القضات به اقتدای سوانح شیخ احمدغزالی نوشته شده است. قابل ذکر است عین القضات به زبان فارسی، عربی، پارسی میانه آشنایی داشته است نکته دیگر اینکه عین القضات در همدان در یک خانواده علوی مذهب زاده شد و در خدمت پدرش معارف و عرفان و طریق قضا را فرا گرفت و خود نیز به درجه افتاء و منصب قاضی همدان رسید ، چندی بعد در خراسان ، به پیشگاه درس اساتیدی مانند عمرخیام و بوعبدالله محمدبن حمویه جوینی راه یافت و بهره علمی و معنوی بسیار برگرفت و در کلام و حکمت ، تصوف و عرفان و ادب فارسی و عربی به درجات عالی رسید گرچه عین القضات در زمان حیات ابوحامد محمدغزالی به دنیا آمد ولی هرگز با او دیدار نکرده است، زیرا هنگام فوت ابوحامد ، قاضی سیزده سال داشت ، که عین القضات چهارسال تمام به خواندن آثار غزالی پرداخت و با آرا و افکار و احوال او عمیقا آشنایی پیدا کرد.